Do dziedziczenia ustawowego, wg przepisów prawa cywilnego, dochodzi w momencie, kiedy spadkodawca nie sporządził testamentu, jest on nieważny lub jeśli osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami.
Spadek można rozumieć jako ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy, które przechodzą na jego następców prawnych w drodze dziedziczenia. Spadkodawcą może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Samego spadkobiercę należy rozumieć jako osobę fizyczną, jak i osobę prawną, która dziedziczy wszystkie prawa i obowiązki po zmarłym zarówno na podstawie ustawy, jak i umowy. Dziedzicem również może być poczęte już dziecko, a także fundacja.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 922 nie nalezą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Gdy umiera bliska osoba, a w kolejce do nieruchomości ustawia się cała kolejka spadkobierców warto poznać podstawowe zasady dziedziczenia ustawowego, które przedstawię poniżej. Opierać będę się na przykładzie kamienicy, której wyłącznym właścicielem jest określona osoba od ponad stu lat mająca czwórkę dzieci, ośmioro wnuków i piętnaścioro prawnuków. Dwoje dzieci (mające po dwoje dzieci) i dwoje wnuków (mające po czworo dzieci) nie żyje – żadna z w/w nie jest w związku małżeńskim. Kiedy starsza osoba zmarła, nie zostawiając testamentu, jej kontynuatorami prawnymi są jej dzieci.
W pierwszej kolejności powołani są do dziedziczenia zstępni spadkodawcy, czyli czwórka dzieci, która zgodnie z przepisami odziedziczy po 1/4 każdy. W opisywanym przykładzie dwoje dzieci nie żyje – w ich miejsce wchodzą ich zstępni, czyli wnukowie osoby zostawiającej spadek. Każde z dwojga osób otrzymuje 1/4 udziału swojego rodzica, czyli w tym przypadku 1/8 całego spadku, jednakże jedna z tych osób nie żyje co powoduje, że do spadku zostaje powołane kolejne pokolenie, czyli żyjąca czwórka prawnuków. Każde z nich otrzymuje 1/32 wartości udziału w kamienicy.
Mając na uwadze termin złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku należy zwrócić uwagę, iż nie jest on uregulowany w przepisach Kodeksu cywilnego, jednakże w przypadku w którym spadek zawiera długi należy złożyć odpowiednie oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od dnia w którym nabyło się wiedzę na podstawie której można domagać się spadku. W przypadku nieprzyjęcia spadku, jeśli jest on nadmiernie obciążony długami, a spadkodawca odrzuci spadek – przechodzi on na kolejnych spadkobierców. W braku złożenia oświadczenia w ciągu 6 miesięcy od zdobycia wiedzy o możliwości dziedziczenia spadku nadmiernie obciążonego długami oznaczać to będzie jego przyjęcie, a co za tym idzie, wszystkie długi nawet jeśli wynoszą więcej niż wartość spadku. Należy pamiętać, aby odpowiednie oświadczenia złożyli wszyscy spadkobiercy, gdyż długi moją być odziedziczone również przez następne pokolenie! Wskazane jest jednak, aby załatwienie spraw spadkowych nastąpiło jak najszybciej, gdyż po wielu latach ciężkie może być do wykazania co wchodziło, a co nie wchodziło w skład spadku.
Istnieje również możliwość tzw. nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko co do wartości spadku, co jednoznacznie wskazuje, że jego majątek zostaje niezagrożony. Owego spisu dokonuje komornik, jednakże można zwrócić się również do sądu z odpowiednim wnioskiem, lecz sama czynność pozostaje nadal w rękach komornika.
Przy dziedziczeniu ustawowym należy szczególną uwagę zwrócić na pojęcie majątku osobistego. Jeśli dwoje osób zawarło związek małżeński i jedno z nich otrzymało spadek (np. po rodzicach) to stanowi on majątek osobisty tego z małżonków, który jest dziedzicem. Regulacja zawarta jest w art. 33 K.r.io., który jednoznacznie wskazuje, że „Do majątku osobistego każdego z małżonków należą: przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił”. W przypadku rozwodu kwota czy prawo otrzymane w drodze dziedziczenia nie wchodzą do majątku wspólnego, a co za tym idzie – nie ma konieczności dzielenia się tym ze małżonkiem. Jeśli przez rozwodem jedno z małżonków umrze – niestety – drugie dziedziczy z majątku osobistego pierwszego, gdyż stanowi on masę spadkową.
cdn.
Autor: Radek Knapek
DZIAŁ PRAWNY BROWWAR NIERUCHOMOŚCI